Ben je arbeidsongeschikt, dan ontvang je via je ziekenfonds een ziekte-uitkering. Je arbeidsovereenkomst is geschorst en je ontvangt een vervangingsinkomen zonder ervoor te werken. Werken hoeft dus niet. Toch zijn er mensen die verkiezen om toch aan de slag te gaan, als vrijwilliger, terwijl ze nog arbeidsongeschikt zijn. Sinds enige tijd is dit mogelijk om, ook al kan je je job (nog) niet uitvoeren. In deze blog wil ik aangeven waarom je tijdens je arbeidsongeschiktheid vrijwilligerswerk zou doen en welke de voorwaarden hiervoor zijn.

Mensen die steeds aan de slag zijn (geweest), kunnen het zich nauwelijks indenken; voor hen lijkt een periode van langdurige ziekte net iets als verlof. Tijd waarin men niets hoeft te doen, kan uitrusten en kan aansterken. Maar zo voelen langdurig zieke mensen het meestal niet aan : er zijn ten eerste de hinder en pijn van de ziekte, en de onduidelijkheid over de verdere evolutie of over de duur van het genezingsproces; daarnaast is er het financieel verlies door het verlies aan inkomsten en de soms hoge ziektekosten;  ook vallen bij ziekte heel wat menselijke contacten weg : verlies aan sociaal contact is voor velen een grote reden van minder welbevinden; tot slot, en misschien zelfs, het belangrijkst is er het verlies aan zelfwaarde en zelfvertrouwen. Velen zijn er van overtuigd en voelen het zo aan dat je pas echt zinvol bent als je kan bijdragen, ook financieel, tot de samenleving.

Vrijwilligerswerk kan, naast een zinvolle én aangename manier om de tijd door te brengen, een eerste stap zijn om nieuwe contacten te leggen en de zelfwaarde op te bouwen; bovendien kunnen de contacten helpen, naast de mogelijks relevante werkervaring, om nadien een interessante job te vinden.

Vele langdurig zieken komen door een periode van inactiviteit in een vicieuze cirkel : doordat ze niet werken, verliezen ze zelfvertrouwen, en doordat het zelfvertrouwen broos is, wordt de stap om opnieuw aan het werk te gaan, erg groot. Zeker is dit geval bij langdurig zieken die door hun werkgever werden ontslagen of die zelf beslist hebben uit te kijken naar een andere job of andere werkomgeving. Zo kan vrijwilligerswerk deze vicieuze cirkel doorbreken.

Ook biedt werkhervatting als vrijwilliger de kans om de laatste percentages tot volledige arbeidsgeschiktheid te revalideren. Anders dan hervatten in je gewone job waarbij de eisen veelal hoog liggen, is het zo dat de vereisten bij vrijwilligerswerk op een ander lager niveau liggen. Dat maakt dat werkhervatting in sommige gevallen als vrijwilliger wel kan, terwijl het nog te vroeg zou zijn om opnieuw aan de slag te gaan in de vorige/eigen functie.

Wil je als langdurig zieke de stap zetten naar werk dan is de eerste vraag of je gezondheid het werk als vrijwilliger toelaat. Voor een antwoord op deze vraag kan je slechts bij je ziekenfonds terecht : het is immers alleen de adviserend geneesheer van je ziekenfonds die daarover beslist. Deze zal oordelen of je gezondheid het vrijwilligerswerk toelaat. Neem daarom steeds eerst, dus vóór je als vrijwilliger begint, contact op met je ziekenfonds. Leg de adviserend geneesheer uit welke je plannen zijn (welke job, hoeveel dagen per week, welk uurrooster, …). Krijg je een positief antwoord? Oké dan mag je als vrijwilliger aan de slag (blijven)!

Een tweede belangrijke vraag is welk soort jobs in aanmerking komen als vrijwilligerswerk? Ziekenfondsen hebben hun eigen definitie om te bepalen wat vrijwilligerswerk is :

• ’t Is niet omdat je er niet voor wordt betaald, dat het als vrijwilligerswerk wordt beschouwd : vrijwilligerswerk gaat over onbetaalde inzet buiten de familie- of privékring en dit voor een organisatie die geen winst nastreeft. Dus het vrijwillig en onbetaald uitvoeren van een job die voor een ander als betaalde job geldt, is niet sowieso mogelijk! Tuinonderhoud bij de buren, ook al is het onbetaald, zal door de adviserend geneesheer niet worden goedgekeurd. In een rust- en verzorgingstehuis gaan helpen bij de bediening van maaltijden kan dan wel worden goedgekeurd. Een onkostenvergoeding kan wel, ook als arbeidsongeschikte; als vrijwilliger kan je tot € 34,03 per dag én tot € 1361,23 per jaar ontvangen (bedragen van 2018).
• Sinds 15 juli 2018 mag je onbelast tot € 500,- per maand bijverdienen als je – tegen betaling – je buren helpt, voor een vereniging werkt of bijvoorbeeld maaltijden levert in de deeleconomie. Dit is géén vrijwilligerswerk. Dus ook dit is niet zonder meer mogelijk tijdens een ziekte. Wil je een dergelijke activiteit starten tijdens je ziekte? Word je ziek terwijl je in een dergelijke baan onbelast bijverdient? Neem altijd eerst contact op met je ziekenfonds en vraag vooraf akkoord van de adviserend geneesheer. Dergelijke activiteiten kunnen immers een invloed hebben op je ziekte-uitkering.

Zo, dan wens ik je veel succes bij de stap naar werken als vrijwilliger en nadien bij de re-integratie!